Kamień nazębny - jak powstaje i dlaczego? Czy każdy z nas jest na niego narażony? Jak go usuwać i przede wszystkim – czy można się przed nim ustrzec? Dzisiaj odpowiadamy na wszystkie pytania, związane z kamieniem nazębnym.
Kamień nazębny - jak powstaje?
Kamień nazębny powstaje z płytki nazębnej, a ta - zaczyna się tworzyć na zębach już kilka godzin po ich wyszczotkowaniu. Nieusuwana regularnie ulega mineralizacji, staje się coraz twardsza, w efekcie czego przekształca się w kamień. Proces ten rozpoczyna się już w 2-3 dniu od powstania płytki, a dzieje się tak pod wpływem składu naszej śliny – zawarte w niej sole mineralne wchodzą w reakcję z płytką, co w konsekwencji prowadzi właśnie do jej mineralizacji.
Z czego składa się kamień nazębny?
Kamień nazębny składa się głównie z substancji zawartych w naszej ślinie, resztek pożywienia, złuszczonych komórek nabłonka, bakterii próchnicotwórczych oraz ich produktów przemiany materii, a także związków wapnia, fosforu i białka.
Jak odróżnić płytkę nazębną od kamienia nazębnego?
Płytka nazębna najczęściej osadza się wzdłuż linii dziąseł oraz w przestrzeniach międzyzębowych. Jest lepka, bezbarwna lub mlecznobiała, ale łatwo się jej pozbyć chociażby w czasie nitkowania zębów. O obecności kamienia nazębnego świadczy biały lub lekko żółtawy osad, który jest znacznie twardszy od płytki i którego nie da się usunąć w czasie wspomnianych zabiegów pielęgnacyjnych z uwagi na to, że silnie wiąże się ze szkliwem.
Gdzie gromadzi się kamień nazębny?
Kamień może powstawać nad dziąsłami oraz pod nimi. Ten pierwszy odkłada się powyżej brzegu dziąsłowego na koronach zębów - najczęściej w obszarze ujść przewodów ślinowych, zwykle ma kolor bladożółty i umiarkowanie twardą lub gliniastą konsystencję. Ten drugi odkłada się poniżej brzegu dziąsłowego, w obrębie kieszonek. Ma kolor ciemnobrązowy lub czarnozielony, jest bardziej zmineralizowany niż kamień naddziąsłowy i ściśle przylega do powierzchni zębowej, przez co bardzo trudno go usunąć.
Warto wiedzieć, że kamień nazębny nie tworzy się tylko na zębach naturalnych - może powstawać również na protezach!
U kogo częściej powstaje kamień nazębny?
Niestety, kamień nazębny powstaje u większości z nas – jedynie czas, w jakim się tworzy, jest kwestią indywidualną. Co na to wpływa? Przede wszystkim dbałość o higienę jamy ustnej oraz rodzaj spożywanych pokarmów – gromadzeniu się kamienia sprzyja zwłaszcza jedzenie węglowodanów, które zagęszczają ślinę. Do powstawania kamienia nazębnego przyczynia się także palenie papierosów.
Jak usuwać kamień nazębny?
Dopóki osad jest miękki, można go usunąć w warunkach domowych – wystarczy szczoteczka i nić dentystyczna. Kiedy jednak płytka ulegnie zmineralizowaniu i stanie się twarda, wówczas wskazana jest wizyta w gabinecie dentystycznym, gdzie stomatolog wykona profesjonalny zabieg – tzw. scaling (rozbijanie nalotu ultradźwiękami) i piaskowanie (usuwanie drobin kamienia nazębnego pozostałego po scalingu za pomocą strumienia wody pod ciśnieniem z dodatkiem preparowanego piasku). Obydwa zabiegi są bezbolesne i bezinwazyjne.
Czy trzeba usuwać kamień nazębny?
No dobrze, wiemy już w jaki sposób, ale pozostaje pytanie, czy usuwanie kamienia jest konieczne? Niestety, poza nieestetycznym wyglądem i często nieprzyjemnym zapachem z ust, nieusuwany kamień nazębny może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak chociażby zapalenie dziąseł i przyzębia, próchnica czy paradontoza, dlatego jego usuwanie jest konieczne.
8. Jak często usuwać kamień nazębny w gabinecie?
Nie wszyscy mają świadomość tego, że profesjonalne usuwanie kamienia w gabinecie jest wskazane co pół roku, a w przypadku osób, które piją dużo kawy, herbaty lub palą papierosy – nawet co trzy miesiące. Oczyszczone za pomocą scalingu i piaskowania zęby zaleca się poddać zabiegowi fluoryzacji w celu wzmocnienia i zabezpieczenia ich szkliwa.
Pomocne w walce z kamieniem są też surowe marchewki oraz seler naciowy - zwiększają produkcję śliny i pomagają chronić zęby przed szkodliwym działaniem bakterii.
Czy można uniknąć kamienia nazębnego?
Niestety, nie da się całkowicie zahamować procesu powstawania kamienia nazębnego, ale można go ograniczyć. Pozwolą na to codzienne zabiegi pielęgnacyjne. Podstawową zasadą jest oczywiście staranne mycie zębów (najlepiej po każdym posiłku, około 2-3 minuty), używanie nici dentystycznej oraz płynu do płukania jamy ustnej. Osoby, które mają skłonność do szybkiego tworzenia się kamienia powinny wybierać pasty do zębów, które zawierają w składzie chlorheksadynę (związek niszczący strukturę kamienia).
Niestety, wielu z nas lekceważy powstawanie kamienia nazębnego – nazwa nie brzmi zbyt groźnie i kojarzy się z czymś, co dotyczy każdego z nas. To złudne wrażenia, bo kamień nazębny może być początkiem poważnych schorzeń – od kamienia do zapalenia dziąseł jest niedaleka droga, która prowadzić może nawet do utraty zębów.
