Ciąża a leczenie zębów

Nadal pokutuje pogląd, że ciąża jest przeciwwskazaniem do leczenia zębów. Wiele kobiet odwiedza więc stomatologa jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. W ogólnym rozrachunku to dobra strategia, bo problemy z zębami mogą rzutować na stan całego organizmu, a co za tym idzie - być pośrednią przyczyną problemów z zapłodnieniem. Dlatego warto odwiedzić gabinet stomatologiczny zanim jeszcze na teście ciążowym pojawią się dwie kreski - bez względu na ewentualne dolegliwości czy ich brak. Taka profilaktyka zwiększy też szanse na to, że w czasie kolejnych kilku miesięcy leczenie zębów nie będzie konieczne.

Mimo tego warto, by kobieta, która już jest w ciąży, także odwiedziła stomatologa. Zwłaszcza, że jej szczególny stan w pewnym stopniu "predysponuje" do problemów z zębami. W pierwszych tygodniach ciąży dziąsła są bardzo delikatne, wrażliwe, bardziej ukrwione i podatne na uszkodzenia, działanie próchnicy i stany zapalne. Poranne wymioty, które dokuczają większości ciężarnych, również działają na zęby negatywnie - kwas uszkadza i osłabia szkliwo. Tymczasem nieleczone stany zapalne i choroby zębów wydatnie zwiększają ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu!

W czasie ciąży warto więc dbać o zęby szczególnie, a w razie jakichkolwiek dolegliwości - odwiedzić gabinet stomatologiczny. Co więcej, można tam bez obaw poddać się większości zabiegów. Jedyny warunek: bezwzględnie należy poinformować dentystę o swoim stanie. Optymalny czas na planowanie zabiegów stomatologicznych to drugi trymestr ciąży.

Zabiegi dozwolone w czasie ciąży

Higienizacja w ciąży

W normalnych warunkach należy wykonywać ją przynajmniej raz na pół roku (jeśli spożywamy dużo kawy, herbaty - raz na trzy miesiące).  Ciąża trwa dziewięć miesięcy, a to znaczy, że w jej trakcie warto przynajmniej raz zgłosić się do gabinetu stomatologicznego na przeprowadzenie higienizacji. Odkładająca się płytka nazębna zmienia się z czasem w niebezpieczny dla zębów kamień. To doskonała pożywka dla bakterii, będących źródłem próchnicy i stanów zapalnych. A te - mogą być niebezpieczne dla przebiegu ciąży i zdrowia dziecka.

W czasie ciąży można usuwać kamień nazębny zarówno metodą tradycyjną, jak i za pomocą ultradźwięków. Scaling - wbrew powszechnemu przekonaniu - nie jest szkodliwy ani dla dziecka ani dla matki.

Wypełnianie ubytów w ciąży

Leczenie próchnicy w czasie ciąży jest dozwolone. Preparaty stosowane do wypełniania ubytków nie zawierają szkodliwych dla płodu substancji, a nawet  - nie przenikają poza strukturę zęba. Co więcej - wbrew przekonaniu wielu przyszłych mam - przy takim zabiegu bez obaw można sobie pozwolić na znieczulenie miejscowe. Oczywiście należy poinformować dentystę o swoim stanie - wówczas lekarz zastosuje specjalny rodzaj znieczulenia, które nie spowoduje obkurczania się naczyń krwionośnych i wyeliminuje ryzyko wystąpienia skurczów macicy.

Jeśli to konieczne, leczenie próchnicy jest możliwe przez cały okres ciąży, ale zaleca się, by unikać znieczulenia w I trymestrze. Jeśli więc przyszła mama chce z niego skorzystać, zabieg najlepiej zaplanować po tym okresie.

Usuwanie zębów w ciąży

Zabieg najlepiej przeprowadzić w II trymestrze. Chodzi tutaj o konieczność zastosowania znieczulenia (którego - jak już wspominaliśmy - lepiej unikać w I trymestrze) oraz ryzyko krwotoku. Oczywiście najbezpieczniej byłoby zrobić to po porodzie, ale jak wiemy - ból zęba potrafi być bardzo dotkliwy i uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie. A notoryczne stosowanie środków przeciwbólowych jest niewskazane - w czasie ciąży szczególnie.

Jeśli doszłoby do powstania stanu zapalnego, stomatolog może zastosować antybiotyk z grupy penicylin, który jest dozwolony także w przypadku kobiet spodziewających się dziecka.

Ortodoncja w ciąży

Jeśli przyszła mama nosi aparat korekcyjny, bez obaw może - a wręcz powinna! - kontynuować leczenie. Noszenie aparatu korygującego ustawienie zębów nie zaszkodzi ani ciężarnej, ani jej dziecku. Odradza się jednak rozpoczynanie leczenia ortodontycznego właśnie w czasie ciąży. W tym okresie zęby są słabiej zmineralizowane i szczególnie podatne na uszkodzenia, a to może zmniejszyć skuteczność leczenia.

Specjaliści zauważają też, że leczeniu ortodontycznemu nie służą występujące szczególnie w I trymestrze wymioty. Zawarte w powracającej do ust treści pokarmowej kwasy działają na szkliwo bardzo niekorzystnie. Wokół zamków aparatu mogą pojawić się trudne do usunięcia, białe otoczki.

Zabiegi odradzane w czasie ciąży

Zdjęcia rentgenowskie w ciąży

W czasie leczenia stomatologicznego konieczne może się okazać wykonanie diagnostyki RTG, która zobrazuje faktyczny stan zębów i dziąseł pacjentki. Taka konieczność zachodzi m.in. w przypadku wystąpienia ostrych stanów zapalnych zębów, przed podjęciem decyzji o usunięciu zęba czy rozpoczęciem leczenia kanałowego. Wprawdzie stosowana obecnie w gabinetach nowoczesna aparatura RTG wysyła zdecydowanie niższe niż dawniej dawki promieni, jednak ciągle może stanowić zagrożenie dla płodu. Zwłaszcza w I trymestrze, kiedy ma miejsce kształtowanie się ważnych organów dziecka.

Jeśli to możliwe, prześwietlenie zęba najlepiej przełożyć na okres po porodzie. Gdy sytuacja jest pilna - przyszła mama cierpi z powodu ostrego bólu czy stanu zapalnego - zdjęcie należy wykonać z zachowaniem maksymalnych środków ostrożności. Na brzuch pacjentki zakłada się wówczas specjalny fartuch ołowiany, który osłania płód, zmniejszając ryzyko zagrożenia niemalże do zera.

Leczenie kanałowe w ciąży

Generalnie zaleca się, by z rozpoczęciem leczenia kanałowego zaczekać do zakończenia ciąży. Powód jest prosty - jego skuteczne przeprowadzenie wymaga wykonania zdjęcia RTG, o którym pisaliśmy wyżej. Nie bez powodu jednak nagłówek tego akapitu brzmi: zabiegi odradzane, nie zaś zakazane w czasie ciąży. Zabiegi endodontyczne zdecydowanie nie powinny być wykonywane w I trymestrze - o zasadności wykonania ich po tym okresie powinien zdecydować lekarz. W niektórych przypadkach bakterie rozprzestrzeniające się z zęba na cały organizm mogą bowiem wyrządzić więcej szkody niż podjęcie leczenia.

Alternatywą dla leczenia kanałowego jest przeprowadzenie zabiegu dewitalizacji miazgi i odłożenie ostatecznego leczenia na okres po porodzie. Niektóre gabinety stomatologiczne dysponują też nowoczesnym sprzętem, tzw. mikroskopem endodontycznym czy elektronicznym endometrem. Takie specjalistyczne urządzenia umożliwiają przeprowadzenie leczenia bez konieczności prześwietlenia zęba.

Wybielanie zębów w ciąży

Wybielanie zębów to zabieg wykonywany w przeważającej większości ze względów estetycznych. Jego celem jest poprawa wyglądu i estetyki uśmiechu, nie zaś ratowanie zębów. I dlatego zdecydowanie zaleca się przełożyć go na okres po porodzie. Przy wybielaniu stosowane są substancje chemiczne (np. nadtlenek karbamidu), której wpływ na ciążę nie jest znany, a co za tym idzie - istnieje ryzyko, że działa na nią szkodliwie.

W czasie ciąży należy też zrezygnować z samodzielnego wybielania zębów, za pomocą pasków, żeli czy past wybielających.

Protetyka w ciąży

Zaleca się, by zabiegi protetyczne przełożyć na okres po porodzie. Oczywiście koronki czy mostki nie będą stanowiły zagrożenia dla maleństwa, ale poprzedzające je zabiegi mogą być niebezpieczne.

Pod wpływem hormonów ciążowych dziąsła stają się bardziej wrażliwe, rozpulchnione i bardziej podatne na krwawienie. Jeśli możemy uniknąć jego ryzyka - zróbmy to.

Karmienie piersią a leczenie stomatologiczne

W czasie karmienia piersią możliwe jest leczenie stomatologiczne praktycznie w pełnym zakresie. Oczywiście nadal funkcjonują mity, które skłaniają świeżo upieczone mamy do odkładania go na okres po zakończeniu karmienia. To chociażby ten, który mówi, że podane przed zabiegiem dentystycznym znieczulenie może przedostać się do pokarmu, spowodować kolkę czy w inny sposób wpłynąć negatywnie na stan niemowlęcia.

Stosowane obecnie nowoczesne znieczulenia nie mają żadnego wpływu na pokarm matki ani na samopoczucie dziecka. Jeśli po usunięciu zęba konieczne okaże się podanie antybiotyku, lekarz zaproponuje taki, który bez obaw można przyjmować w czasie karmienia piersią.